Tuesday, March 21, 2017

Kitabiyat-2

“Kitabi dinler” tabiri kadar boş bir kendini beğenmişlik düşünemiyorum. Sanki Hinduların sutraları yok. Sanki Budistlerin kanonu yok. Sanki Zerdüştlerin, Daocuların, Jainistlerin kitapları yok. Sanki Mani’nin İncil’i yok. Sanki Ezidilerin Kitêba Reş’i yok. Sanki Konfuçyus Analektleri yazmadı. Sanki Mormon kitabını melek indirmedi.

“Yahudi türevi dinler” demek neyinize yetmiyor?

Filistin’de bir acayip ve obsesif millet kafa sarsıcı bir kitap derlemiş. Öbürleri ona tefsir/eleştiri eklemişler, yahut “onların var bizim niye yok” diyerek taklit etmeye kalkmışlar. Hepsi bu.

13 yorum:

  1. Orası öyle. Gerçi İslam peygamberi de Bahreyn'deki Mecusiler(Zerdüşt) için, "ehl-i kitaptırlar" fetvası vermiş.
    Yanıtla
  2. benzer bir duyguya, çevremden biri "semavî dinler" sözünü kullandığında kapılıyorum. sorsan dinsiz, az-çok dünya kültürlerini bilen, medenî insanlar. ama şu üç dine "semavî" (yani göksel, yani işte bir nevi tanrısal) denmesi gerektiğini aşılayan orta öğretimin ezberini tekrar ettiklerinin farkında değiller.

    bu arada, "yahudi türevi" teknik olarak doğru olabilir ama topa biraz sert giren bir ifade olduğunu kabul etmek lâzım. ben "abrahamic"ten çevirip "ibrahimî dinler," veya "orta doğu kökenli dinler" diyorum. gerçi bu ikinci ifade, şimdi siz zerdüşt ve ezidi örneklerini verince anlıyorum, orta doğu'da köklenmiş diğer dinlere biraz haksızlık oluyor. yine de semavî ezberinden iyidir sanırım.
    Yanıtla

    Yanıtlar


    1. hepsi Sumerlerden copy-paste
    2. Ibrahimi dediginde "Yahudi turevi" olmuyor yani? E bravo.
    3. oluyor elbette, o yüzden aradaki farkı hangisi doğru - hangisi yanlış biçiminde kurmadım. "topa sert girmek"ten yani üsluptan bahsettim.
  3. Semavi < Semitik olmasın? (yaşasın uydurmasyonel etimoloji)
    Yanıtla
  4. Bence Yahudi Türevi denince kök ve başlangıç orasıymış gibi oluyor ve bence doğru bir gruplandırma olmuyor. Şahsen aynı diller gibi, bölgesel gruplandırma yapılması en doğru gibi geliyor. Orta-Doğu dinleri, Afrika dinleri, Amerika Dinleri şeklinde. Çünkü Kuran'da "Ya Sin" diye seslendiği, Sin tanrısı bile Sümer tanrısı. Yahudilikten önce.
    Yanıtla

    Yanıtlar


    1. Ibrahimi terimi pek mantiksiz, kendisi Yahudi degildi... 
    2. Hristiyan ve Müslümanlar da Yahudi değil.
    3. akil bey'in lafının ucu bana dokunuyor sanırım, yorumlar ters taraflara yazılmış olsa da.

      kim yahudi değildi? ibrahim mi? "gerçek" ibrahim mi (varsa öyle biri), yoksa mitolojik hikâyelerde geçen ibrahim mi?

      sonuçta üç dinde de ibrahim mühim bir yer tutuyor, bir şeylerin başlangıcını veya kritik bir uğrağı temsil ediyor. yahudiler onu "yahudilerin atası, ilk yahudi" sayıyor. ismail-ishak filan derken daha anlatabiliriz ama ne kastettiğinizi anlamadığım için uzatmıyorum. bir yerlerde sizin hatlar karışmış sanırım...
    4. Yahudilikte ve İslamda eski Sami ve Mezopotamya unsurları yok mu? Tabii var. Ama Tevrat hakiki bir orijinaldir.. Kültürel bir dönüm noktasıdır. Sonrakiler onu model almış, onunla kavga etmiş, ona cevap vermiş.
  5. Bu kadar güzel anlatılamazdı. "Onların var bizim niye yok" şeklinde ifade edilen ihtiyacı kim, ne zaman ve nerede karşıladı sizce? 7. Yüzyılın ilk yarısında Muhammet ve etrafındakiler bunu Mekke civarında mı derledi yoksa 8. Yüzyılda Abdelmalik tarafından Filistin'de mi verildi Muhammet'in "roman kahramanı" olduğu kitabın siparişi?
    Yanıtla
  6. Facebook'taki bu paylaşımın altına Kemal Kahraman, Sevan dinler tarihi ile ilgili hiç yazmasa daha iyi olur diye comment eklemiş. Neden böyle yazmıştır acaba? SN'nin FB arkadaşı olmadığım için yorum-cevap yazamıyorum oradaki paylaşımlara. Kendisi belki de burayı da takip ediyordur
    Yanıtla

1 comment:

  1. Hocam çok pardon, huzurunuzda grammar nazi olacam ama gözüme takıldı diye yazdım. "Kitabê Reş" değil "Kitêba Reş" olacaktı (Kitêb kelimesi dişidir de). Êzidî Kurmancî'sinde bir fark var mıdır bilemiyorum ama.

    ReplyDelete